Speculaasbrokken maken, van die koekjes (of liever gezegd koeken) waar je zomaar even bij blijft pakken. Niet vanwege een overdaad aan decoratie of een perfect gladde vorm, maar juist vanwege hun ruige randjes, die warme geur van speculaaskruiden en die diepe smaak van donkerbruine suiker en boter. Dit is geen koekje dat je achteloos uit de winkelmand pakt, dit is iets dat je met zorg en liefde in je eigen keuken bereidt. En geloof me, als je ze eenmaal zelf hebt gemaakt, wil je niet anders meer.
Speculaasbrokken bakken roept herinneringen op aan die typische Nederlandse geur in huis als de herfst op de deur klopt. De geur van kruidnagel, kaneel en nootmuskaat vermengd met warme ovenlucht. Het bakken van deze koekbrokken is niet alleen een ambacht, maar ook een moment van rust, van even in je eigen wereld zijn terwijl de geur zich door je huis verspreidt.
Ze zijn stevig van structuur maar kruimelen net genoeg om het gevoel te geven dat je écht met iets ambachtelijks te maken hebt. Je breekt ze met de hand, niet met een mes. Geen koekjes uitgestoken met een vormpje, maar brokken die elk hun eigen karakter hebben. En dat past, want speculaasbrokken hoeven niet perfect te zijn, ze moeten smaken naar vroeger.
Of je ze nu bakt voor een sinterklaasavond, een koude herfstdag of gewoon zomaar omdat je zin hebt in iets echts, zelfgemaakte speculaasbrokken zijn een klein feest op zich. Ze bewaren goed, vullen het hele huis met geur en vragen erom om gedeeld te worden met een kop koffie of thee.
Iets lekkers bij de koffie of bij de thee
Koekjes en koffie zijn voor velen een gouden combinatie. Bijna automatisch reik je naar iets knapperigs als de geur van vers gezette koffie je neus bereikt. In het geval van speculaasbrokken is dat niet anders. Ze zijn stevig, vol smaak en blijven ook bij warme dranken goed in vorm. Geen slappe boel dus, maar een koek die recht overeind blijft staan in het gezelschap van een espresso of een romige latte.
Speculaasbrokken zijn eigenlijk niet moeilijk te maken, maar je moet wel weten waar je op moet letten. De juiste verhouding van kruiden, het gebruik van donkere basterdsuiker en een goede rusttijd voor het deeg zorgen voor een diepe smaak en een kruimelige, maar stevige structuur. Door ze op bakpapier uit te rollen en niet uit te steken, behoud je die robuuste, ambachtelijke vorm. Een beetje glans van melk of eidooier bovenop maakt ze helemaal af.
Wat veel mensen niet weten is dat je speculaasbrokken ook heel goed kunt combineren met andere ingrediënten. Denk aan een laagje gesmolten chocolade over de bovenkant, stukjes amandel of een snufje zeezout. Als dessert doen ze het ook verrassend goed. Serveer bijvoorbeeld een brok naast een glaasje vanillevla, een bolletje kaneelijs of zelfs bij een stoofpeertje. De warme kruidigheid van de speculaas tilt het geheel naar een hoger niveau.
Maar ook als tussendoortje of als traktatie op werk of school zijn ze populair. Je pakt ze niet zomaar gedachteloos, je neemt een moment. En dat is precies waar speculaasbrokken voor bedoeld zijn. Even stilstaan, even proeven, even echt.
Recept speculaasbrokken maken
Ingrediënten
Benodigdheden
Stapsgewijze handleiding
- Meng de bloem, suiker, speculaaskruiden, bakpoeder en zout in een kom.
- Snij de koude boter in blokjes en kneed deze met koele handen door het mengsel tot je een grof kruimelig deeg krijgt.
- Voeg nu de melk toe en kneed verder tot je een samenhangend deeg hebt. Dit mag stevig zijn, maar niet droog.
- Verpak het deeg in folie en laat het minstens 1 uur rusten in de koelkast. Langer mag altijd, tot wel 24 uur.
- Verwarm de oven voor op 175 graden en bekleed een bakplaat met bakpapier.
- Rol het deeg uit tot een dikke lap van ongeveer 1 centimeter dik en leg dit op de bakplaat. Je kunt ook kleinere stukken maken voor losse brokken.
- Bestrijk de bovenkant met wat melk en bestrooi eventueel met geschaafde amandelen.
- Bak de speculaasbrokken in het midden van de oven in 25 tot 30 minuten gaar. Laat ze volledig afkoelen op de bakplaat, daarna breek je ze in brokken.
Speculaasbrokken bewaren
Bewaren bij kamertemperatuur
Speculaasbrokken kun je prima bewaren in een afgesloten trommel op kamertemperatuur. Het liefst een ouderwetse koektrommel van blik, want die houdt ze het langst vers en knapperig. Bewaar de brokken op een droge plek en zorg dat ze niet in aanraking komen met vocht of damp uit de keuken, anders verliezen ze hun bite. Bij goede bewaring blijven ze zeker 2 tot 3 weken goed.
In de koelkast
In principe is het niet aan te raden om speculaasbrokken in de koelkast te bewaren. De koude lucht trekt het vocht uit de koek, waardoor ze taai en klef kunnen worden. Enkel als het erg warm is in huis of je een dessert maakt met een laagje room of chocolade waar ze in verwerkt zijn, kun je ze tijdelijk gekoeld bewaren, maar verpak ze dan luchtdicht.
In de vriezer
Speculaasbrokken invriezen kan zeker, mits goed verpakt. Gebruik diepvrieszakken of dozen en leg tussen de lagen eventueel een stukje bakpapier om plakken te voorkomen. Laat ze langzaam ontdooien op kamertemperatuur en rooster ze eventueel kort in de oven om ze weer krokant te maken. Je kunt ze tot 3 maanden in de vriezer bewaren zonder veel verlies aan smaak of structuur.
Gevacumeerd
Als je ze vacumeert, blijven speculaasbrokken verrassend lang vers, zeker als je ze daarna ook nog invriest. In vacuümverpakking op een koele plek zijn ze tot 4 weken houdbaar, en in de vriezer zelfs tot 6 maanden. Dit is vooral handig als je ze op voorhand wilt maken voor een feest, of als je meerdere porties tegelijk bakt.
De juiste apparatuur
Een goede mengkom is essentieel bij het bereiden van het deeg, zeker omdat je hier wat kracht bij nodig hebt. Kies bij voorkeur voor een stevige glazen of roestvrijstalen kom, want plastic kan buigen tijdens het kneden. Een zware kom blijft ook beter staan op het werkblad, wat het werken met koude boter gemakkelijker maakt.
Een deegroller is nodig om het deeg gelijkmatig uit te rollen. Zorg dat deze niet plakt, en bestuif hem eventueel met een beetje bloem. Gebruik geen siliconenroller bij dit type stevig deeg, maar liever een houten met wat gewicht. Dan krijg je een egale plak zonder moeite.
Een goede oven met een stabiele temperatuur maakt het verschil tussen krokant en zompig. Als je oven ongelijk bakt, draai dan de bakplaat halverwege een kwartslag. En gebruik altijd bakpapier, zodat de onderkant van de brokken niet te hard wordt of aanbakt.
Alternatieven
Soms heb je geen tijd om zelf speculaasbrokken te maken, of simpelweg geen zin. Dan zijn er gelukkig alternatieven. Je kunt denken aan kant-en-klare speculaaskoekjes uit de supermarkt, al zijn deze vaak minder kruidig van smaak. Ze zijn wel handig om bijvoorbeeld snel iets samen te stellen bij de koffie.
Een alternatief met een vergelijkbare kruidigheid zijn kruidnoten. Die zijn kleiner, maar bevatten ook speculaaskruiden. Ze zijn luchtiger van structuur en vaak wat zoeter, maar kunnen goed dienen als vervanging, bijvoorbeeld in desserts of als knapperige topping.
Ook bastognekoeken bieden een alternatief. Ze zijn wat harder, maar hebben ook die diepe karamelsmaak met een vleugje specerij. In combinatie met slagroom of pudding zijn ze zelfs verrassend lekker.
Als je zelf wilt bakken, maar niet dezelfde ingrediënten in huis hebt, kun je kiezen voor haverkoekjes met kaneel en nootmuskaat. Deze hebben een vergelijkbaar warm aroma, maar zijn eenvoudiger van samenstelling en lichter van structuur.
Ten slotte zijn er kant-en-klare “spiced cookies” die je soms bij buitenlandse speciaalzaken of biologische winkels vindt. Let wel op het etiket, want ze zijn lang niet altijd te vergelijken qua smaak of textuur, maar kunnen een prima vervanger zijn voor bij een kop koffie of thee.
Wilhelmus Hengstmengel
Wilhelmus Hengstmengel, een culinaire expert met meer dan 15 jaar ervaring, weet als geen ander hoe belangrijk het is om koffie, thee, taart, cake en koekjes op de juiste manier te bewaren en te bereiden. Als voormalig groenteboer heeft hij een scherp oog voor kwaliteit ontwikkeld, wat hij nu toepast in zijn passie voor huiselijke lekkernijen. Zijn eenvoudige en praktische aanpak zorgt ervoor dat smaken optimaal tot hun recht komen, of het nu gaat om het zetten van een perfecte kop thee, het bakken van luchtige cake, of het krokant houden van zelfgebakken koekjes.
Vanuit zijn thuisbasis in Tirol deelt Wilhelmus zijn kennis op zowel Nederlandstalige als Duitstalige platforms, waarbij hij laat zien hoe kleine aanpassingen in bewaar- of baktijden een wereld van verschil kunnen maken. Hij legt de nadruk op toegankelijke technieken, van het luchtdicht bewaren van versgebakken taart tot het optimaal zetten van koffie, en inspireert zo een breed publiek met zijn nuchtere, doordachte en altijd smaakvolle aanpak.
Zó lekker speculaasbrokken! Wist niet dat je ze zo makkelijk zelf kon maken.