Ciabatta maken voelt voor mij altijd alsof ik even terugstap naar de basis van bakken. Het is geen ingewikkeld brood, maar het vraagt aandacht, rust en geduld. Dat vind ik juist prettig, omdat het je dwingt om de tijd te nemen, je handen te gebruiken en het deeg echt te leren kennen. De luchtige structuur en de dunne korst ontstaan alleen wanneer je het deeg de ruimte geeft om zichzelf te vormen. Wanneer ik hiermee bezig ben, voelt het alsof je samenwerkt met het deeg in plaats van het te dwingen in een vorm die jij kiest.
Als je ciabatta bakken een paar keer hebt gedaan, merk je dat elke keer net iets anders is. Soms is het deeg wat natter, soms wat steviger. Toch komt het uiteindelijk telkens goed, zolang je de stappen rustig volgt. Ik vind dat stukje onvoorspelbaarheid juist leuk. Het houdt je scherp en het geeft steeds weer voldoening wanneer je het brood uit de oven haalt en die kenmerkende gatenstructuur ziet.
Voor mij hoort ciabatta bij die momenten waarop je zin hebt in iets eenvoudigs dat toch bijzonder aanvoelt. Het past bij een maaltijd, maar ook bij een tussendoortje, en zelfs bij een ontbijt met wat zachte boter en een beetje jam. Die veelzijdigheid maakt dat ik het vaker bak dan veel andere broden.
Voordat ik verder ga naar de eerste header, wil ik nog iets kwijt over de charme van het maken. Wat mij telkens trekt is het pure karakter. Een paar ingrediënten, een paar rustige handelingen, en toch eindig je met een brood dat je tafel vult met geur en warmte. Het is geen haastwerk. Het is bakken op gevoel, met kleine keuzes die je onderweg maakt.
Recept ciabatta maken
Ingrediënten
Benodigdheden
Stapsgewijze handleiding
- Begin met het mengen van de bloem en het zout. In een andere kom meng je de gist met het water. Giet daarna het gistwater rustig bij de bloem en voeg de olijfolie toe. Het deeg zal vanaf het begin vrij nat zijn. Dit hoort zo en zorgt later voor de luchtige structuur.
- Kneed het deeg ongeveer 10 minuten. In het begin lijkt het of het nooit samenkomt, maar na een paar minuten wordt het elastisch. Je kunt een keukenmachine gebruiken, maar met de hand kan het ook. Laat het deeg daarna een uur rusten onder een schone theedoek.
- Vouw het deeg vervolgens in drieën door de zijkanten naar binnen te halen. Leg het weer neer, laat het opnieuw rusten en herhaal dit drie keer met steeds 20 minuten rust ertussen. Het deeg wordt hierdoor sterker en krijgt meer lucht.
- Verdeel het deeg daarna in twee stukken. Je hoeft het niet te vormen zoals bij andere broden. Laat het gewoon liggen zoals het valt, want die losse vorm hoort bij ciabatta. Laat de broden nogmaals 30 minuten rusten.
- Bak de broden in een hete oven op ongeveer 230 graden totdat ze een lichte korst hebben. Meestal duurt dit rond de 20 tot 25 minuten. Laat ze daarna volledig afkoelen, zodat de binnenkant kan opstijven.
Ciabatta bewaren
Bewaren bij kamertemperatuur
Ciabatta blijft het lekkerst wanneer je het op kamertemperatuur bewaart. Het brood blijft dan luchtig en de korst behoudt beter zijn structuur. Ik leg het zelf vaak in een stoffen broodzak, zodat er lucht bij kan maar het niet te snel uitdroogt. Je hoeft er eigenlijk niets ingewikkelds voor te doen. Als je het dezelfde dag nog opeet, blijft het mooi zacht van binnen.
Wanneer je het brood een dag langer wilt bewaren, zul je merken dat de korst iets harder wordt. Dat is niet erg, want met een klein beetje water en een paar minuten in een warme oven krijgt het brood veel van zijn oorspronkelijke structuur terug. Je hoeft het niet nat te maken, alleen een lichte nevel is genoeg.
In de koelkast
Veel mensen vragen zich af of je brood in de koelkast mag leggen. Ik doe dat zelf nooit, omdat het brood er sneller droog van wordt. De koude lucht maakt de structuur minder aangenaam. Je kunt het beter vermijden. Ciabatta verliest in de koelkast binnen korte tijd zijn zachte binnenkant en dat maakt het eten minder prettig.
Toch zijn er situaties waarin het handig kan zijn, bijvoorbeeld wanneer het erg warm is in huis. Als je het toch in de koelkast bewaart, zorg dan dat het stevig is ingepakt. Het blijft dan iets langer goed, maar niet met dezelfde kwaliteit als op kamertemperatuur.
In de vriezer
Ciabatta laat zich uitstekend invriezen. Dat doe ik zelf vaak wanneer ik meerdere broden tegelijk bak. Je hoeft het brood alleen goed af te laten koelen voordat je het verpakt. Ik gebruik stevige diepvrieszakken die ik goed afsluit. In de vriezer behoudt ciabatta een groot deel van zijn kwaliteit.
Ontdooien gaat eenvoudig. Laat het rustig op kamertemperatuur komen en warm het eventueel nog even op in de oven. De geur komt dan helemaal terug en het brood voelt weer bijna alsof het net gebakken is.
Gevacumeerd
Wanneer je ciabatta vacumeert voordat je het invriest, blijft het nóg langer goed. Je haalt dan de lucht weg die normaal het uitdrogen veroorzaakt. Ik merk dat het brood dan na het ontdooien bijna niet te onderscheiden is van vers brood. Het is vooral handig wanneer je grotere hoeveelheden maakt.
Als je het brood vacumeert en daarna op kamertemperatuur bewaart, blijft het iets langer zacht dan zonder vacumeren. Toch gebruik ik deze methode voornamelijk voor invriezen, omdat dat de kwaliteit het beste bewaart.
De juiste apparatuur
Voor ciabatta maken gebruik ik het liefst een stevige keukenmachine die met nat deeg overweg kan. Dit deeg vraagt kracht en doorzettingsvermogen. Natuurlijk kun je met de hand kneden, maar een machine zorgt voor meer gelijkmatigheid. Het deeg wordt sneller soepel en je hebt minder morswerk.
Een goede oven is net zo belangrijk. Ciabatta heeft hoge hitte nodig om die luchtige binnenkant en dunne korst te krijgen. Als je oven de warmte goed vasthoudt, merk je dat meteen aan het resultaat. Zet hem altijd ruim op tijd aan, zodat de hitte echt stabiel is.
Tot slot helpt een deegschraper enorm. Het deeg is nat en plakkerig en met een deegschraper kun je het soepel verplaatsen zonder dat je handen eraan blijven kleven. Het is een klein hulpmiddel, maar het maakt een groot verschil.
Alternatieven
Als je geen ciabatta kunt maken of simpelweg geen tijd hebt, zijn er voldoende alternatieven. Je kunt kiezen voor stokbrood, dat net zo goed past bij veel gerechten. Het heeft een andere structuur, maar dezelfde luchtige binnenkant.
Ook focaccia werkt prima als vervanging. Het is wat zachter en dikker, maar het past goed bij zowel hartige als zoete combinaties. Je kunt er zelfs makkelijk kruiden of olijfolie aan toevoegen.
Wanneer je iets kleiner wilt, kun je denken aan kleine broodjes zoals kaiserbroodjes. Ze zijn snel te vinden en passen bij veel maaltijden.
Voor mensen die iets zoeters zoeken, zijn briochebroodjes een optie. Die hebben een zachtere structuur en een lichte zoetheid. Ze passen goed bij desserts of bij koffie.
Tot slot kun je altijd kant en klaar brood kopen wanneer het maken van ciabatta echt geen mogelijkheid is. Het aanbod is groot en soms is gemak belangrijker dan zelf bakken.
Wilhelmus Hengstmengel
Wilhelmus Hengstmengel, een culinaire expert met meer dan 15 jaar ervaring, weet als geen ander hoe belangrijk het is om koffie, thee, taart, cake en koekjes op de juiste manier te bewaren en te bereiden. Als voormalig groenteboer heeft hij een scherp oog voor kwaliteit ontwikkeld, wat hij nu toepast in zijn passie voor huiselijke lekkernijen. Zijn eenvoudige en praktische aanpak zorgt ervoor dat smaken optimaal tot hun recht komen, of het nu gaat om het zetten van een perfecte kop thee, het bakken van luchtige cake, of het krokant houden van zelfgebakken koekjes.
Vanuit zijn thuisbasis in Tirol deelt Wilhelmus zijn kennis op zowel Nederlandstalige als Duitstalige platforms, waarbij hij laat zien hoe kleine aanpassingen in bewaar- of baktijden een wereld van verschil kunnen maken. Hij legt de nadruk op toegankelijke technieken, van het luchtdicht bewaren van versgebakken taart tot het optimaal zetten van koffie, en inspireert zo een breed publiek met zijn nuchtere, doordachte en altijd smaakvolle aanpak.
